izrael
Od osnivanja 1948. godine na okupiranoj palestinskoj teritoriji, politika izvođenja atentata i fizičke likvidacije predstavlja kamen-temeljac izraelske sigurnosne doktrine u odnosu s Palestincima, bez osvrtanja na bilo kakve političke ili pravne posljedice.

Svega nekoliko mjeseci od proglašenja postojanja, atentati su ostavili dubok trag u historiji Izraela, kada su cionističke bande ubile posrednika Ujedinjenih naroda između Arapa i Jevreja grofa Folkea Bernadottea, koji je predložio ideje za mir, između ostalog prestanak jevrejske imigracije na palestinske teritorije i zadržavanje Jerusalema pod arapskim suverenitetom, prenosi Anadolija.

Nakon ubistva grofa Bernadottea, ova praksa nije zaustavljena, a posljednji takav slučaj desio se prije dvije sedmice, kada je Izrael izvršio atentat na Bahaa Abu al-Attaa, vojnog zvaničnika palestinskog pokreta Islamski džihad u Pojasu Gaze.

Više od 2.770 atentata za 71 godinu

Atentat na Abu al-Attaa podudario se vremenski s pokušajem atentata na Akrama al-Ajourija, člana političkog vodstva pokreta Islamski džihad, u bombardiranju glavnog sirijskog grada Damaska.

Međutim, Al-Ajourij je preživio napad, dok su njegov sin i pratilac poginuli.

Za 71 godinu Izraelci su izvršili više od 2.700 atentata, u prosjeku 38 atentata godišnje, unutar i izvan Izraela, izjavio je Ronen Bergman u intervjuu za Times of Israel, objavljenom 30. januara 2018. godine.

Izrael po broju atentata nadmašuje bilo koju drugu zemlju, ignorirajući pri tome međunarodne konvencije, ugovore, zakone i povelje.

Bergman je rekao kako izraelski čelnici vide to kao "korisno sredstvo za mijenjanje historije, ili da se učini nešto bez pribjegavanja ratu".

Na meti naučnici i pisci

Atentati nisu bili ograničeni samo na vojne vođe i aktiviste, jer su meta bili i politički lideri, naučnici i pisci.

Izrael na poprištima atentata uglavnom nije pravio razliku između arapske ili strane zemlje, prijatelja ili neprijatelja.

Izrael obično ne preuzima zvanično odgovornost za prekogranična ubistva, a priznanja uglavnom dolaze preko izraelskih novinara, pisaca i medija, i to godinama nakon likvidacije.

U julu 1972. godine Izrael je izvršio atentat na palestinskog pisca i novinara Ghassana Kanafanija, raznijevši njegov automobil eksplozivnom napravom u Bejrutu.

U martu 1979. godine izraelska obavještajna služba Mossad ubila je Wadiea Haddada, vođu Narodnog fronta za oslobođenje Palestine, u hotelu u Istočnoj Njemačkoj, stavljanjem otrova u njegovu omiljenu čokoladu.


Intenzivne operacije sedamdesetih

Tokom uspostavljanja rukovodstva Palestinske oslobodilačke organizacije (PLO) u Libanu i Tunisu između 1970-ih i 1980-ih Mossad je izvršio atentate na političke i vojne vođe, među kojima se posebno ističu Khalil al-Wazir, Salah Khalaf, Kamal Adwan, Abu Youssef al-Najjar, Hayel Abdel Hamid.

Mossad je u oktobru 1995. godine poslao na Maltu svoju jedinicu obučenu za ubistva "Kidon", gdje je likvidiran bivši šef pokreta Islamski džihad Fathi Shaqiqi hicem u glavu.

U januaru 1996. godine Izrael je izvršio atentat na Yahya Ayyasha, inženjera Brigada Ezzedeen al-Qassam (vojno krilo pokreta Hamas) putem eksplozivne naprave postavljene u mobitel.

Detonirana je pomoću daljinskog upravljanja, kada je Ayyash upotrijebio uređaj u jednom stanu na sjeveru Gaze.

U februaru 1992. godine Izrael je izvršio atentat na generalnog sekretara Hezbollaha Abasa al-Musawija u raketnom napadu na njegov automobil u gradu Tefahata (južni Liban), ubivši njega, suprugu i sina.

Uzlazna putanja i Druga Intifada

S izbijanjem Druge Intifade 2000. godine, poznate i kao Intifada Al-Aqsa, počinje nova faza uspona oružanog djelovanja, kojeg su predvodile palestinske frakcije.

Izrael je u vrijeme vladavine Ariela Sharona izveo atentate na desetke vođa frakcija i aktivista Intifade.

Među najistaknutije političke ličnosti koje su ubijene u ovom periodu spadaju vođa Hamasa šejh Ahmed Yassin i njegov nasljednik u Gazi Abdel Aziz al-Rantissi, generalni sekretar Narodnog fronta za oslobođenje Palestine Abu Ali Mustafa i čelnici Hamasa: Ismail Abu Shanab, Ibrahim Al-Maqadmah, Jamal Mansour i Jamal Saleem.

Izvršeni su atentati i na desetke vojnih zapovjednika, među kojima su vođa Brigada Al-Qassam i Al-Aqsa: Salah Shehadeh, Adnan al-Ghoul, Mahmud Abu al-Hanoud, Raed al-Karmi i Jihad al-Amarin.

Izrael je držao dvije godine pod opsadom palestinskog lidera Yassera Arafata u Ramallahu, dok nije umro pod nerazjašnjenim okolnostima u novembru 2004. godine, nakon što je prebačen na liječenje u Francusku.

Prema rezultatima medicinskih testiranja i medijskim istragama, Arafat je umro od posljedica trovanja polonijem.


Ponovno aktiviranje posljednjih godina

Tokom posljednjeg desetljeća, za vrijeme drugog mandata premijera Benjamina Netanyahua, Izrael je intenzivirao ove operacije preko obavještajnih službi Shin Bet i Mossad.

U januaru 2010. godine Mossad je izvršio atentat na vođu Brigada Al-Qassam Mahmouda al-Mabhouha u hotelu u Dubaiju.

Tokom ratova u Gazi 2008, 2012. i 2014. godine u izraelskim zračnim napadima izvedeni su atentati na Hamasove vođe Saida Siama i Nizara Rayana, kao i na vojne komandante Ahmeda Jabrija, Raeda al-Atara i Mohammeda Abu Shamalaha.

U Bugarskoj je Mossad ubio bivšeg aktivistu Narodnog fronta za oslobođenje Palestine Omara al-Naya, koji je pronađen mrtav u automobilu 26. februara 2016. godine.

U decembru 2016. godine ubijen je tuniski inženjer Mohamed Zouari ispred svoje kuće u gradu Sfaxu, na kojeg su agenti Mossada pucali iz vatrenog oružja.

Kasnije je objavljeno da Zouari pripada Brigadama Al-Qassam i da nadgleda projekat izgradnje dronova.

Atentati nisu zaobišli ni Maleziju, na čijoj teritoriji je 21. aprila 2018. godine ubijen Fadi al-Batsh, inženjer elektrotehnike blizak Hamasu.

Neuspjele operacije i hapšenja

Iako je većina atentata izvedena uspješno, dešavali su se i neuspjeli pokušaji.

Mossad je u septembru 1997. godine pokušao izvršiti atentat na tadašnjeg šefa Hamasovog političkog biroa Khaleda Meshaala.

Mossadova ćelija Kidon ubrizgala je Meshaalu otrovnu supstancu, nakon čega je prebačen u bolnicu na intenzivnu njegu.

Operacija je osujećena, a dvojica Mossadovih agenata uhapšena.

Pokušaj atentata je razbjesnio tadašnjeg jordanskog kralja Husseina Bin Talala, koji je insistirao na tome da Izrael preda protuotrov kako bi se spasio Meshaalov život.

U posljednjih 30 godina Izrael nije uspio izvršiti atentat na Mohammeda Deifa, glavnog zapovjednika Brigada al-Qassam u Gazi, iako je to pokušavao tri puta bombardiranjem iz zraka.

Posljednji takav pokušaj desio se u ratu 2014. godine, kada su ubijeni njegova supruga i dijete, dok je Deif preživio napad.

Sumnja u svrsishodnost atentata

Izrael se oslanja na atentate kao vid "preventivne" politike za osujećenje oružanih operacija, čiji je cilj ubijanje Izraelaca, izjavio je izraelski stručnjak Eli Ashkenazi za izraelski portal Walla.

Bivši šef Šin Beta Yoram Cohen kaže da su atentati često efikasno oružje na vodećim nivoima palestinskih organizacija.

Prema njegovim riječima, raketne sposobnosti Palestinaca u Gazi "odvraćaju nas od provođenja direktnih atentata na njihove vođe".

Izraelski stručnjak Ronen Bergman kritizirao je stalno oslanjanje Izraela na atentate. Smatra da se njima ostvaruju taktički ciljevi, ali da na kraju dovode do strateškog neuspjeha.

Prema njegovim riječima, strateški ciljevi postižu se promišljenijim politikama i političkim diskursom, a ne posebnim operacijama.

Izraelski pisac Nati Yefet zaključuje da je efikasnost atentata i dalje ograničena u smislu slabljenja palestinskih organizacija; atentati imaju koristi kada je riječ o malim organizacijama, dok ubistva političkih lidera imaju mnogo opasnije posljedice, jer predstavljaju kršenje općih pravila.