© AP Photo/Damian DovarganesDemonstranti sa transparentima uperenim ka osnaživanju ženskog otpora tokom Ženskog marša, Los Anđeles, 19. januar 2019.
Komentar: Ovaj opsežni članak vjerojatno je jedan od najpronicljivijih stavova o feminizmu koji smo vidjeli i ovdje objavili.
Na izmaku druge decenije dvadeset prvog vijeka možemo bez sumnje tvrditi, uzevši u obzir sve važnije elemente društvenog života, da su žene postigle ravnopravan status sa muškarcima. Štaviše, u nekim slučajevima žene se mogu opravdano smatrati privilegovanijim slojem.
Prema istraživanju Sonje Star, muškarci obično izdržavaju 63 odsto teže kazne nego žene koje su počinile isti prekršaj.[1][2] Analizom iz Sjedinjenih Država utvrđeno je da je opasnost od smrti na radnom mjestu deset puta veća za muškarce nego za žene.[3] Prema izvještaju Endrjua Kneštauta iz 1994. godine, tada zaposlenog u Kancelariji za sigurnost, zdravlje i radne uslove, "žene su izložene manjem riziku od smrti na poslu jer zauzimaju veoma malo radnih mjesta u najopasnijim grupama zanimanja."[4]
Napomene radi, statistika koju je autor koristio vezana je za Sjedinjene Američke Države, no s obzirom da je feminizam kao patološki proces najupečatljiviji unutar SAD-a i drugih zemalja Zapada, predstavljene cifre su od koristi kao pokazatelj uticaja feminističkih predstava na oblikovanje reakcija društva i društvenih institucija.
Žene su daleko privilegovanije nego muškarci po pitanju sticanja starateljstva nad djecom u toku brakorazvodnih parnica. Prema statistikama iz američkih izvora, unutar SAD, čak u 90 odsto slučajeva, žena je ta koja stiče pravo starateljstva nad djecom.[5] Štaviše, u pogledu posljedica brakorazvodne parnice, žene su daleko privilegovanije nego muškarci.
Slučajevi navedeni iznad su samo neki od primjera u kojima je privilegovanost žena u odnosu na muškarce više nego očigledna. Neko bi mogao istaći da postoji logičan i opravdan razlog za ovakvo stanje stvari, što nije nemoguće, no prateći ovakvo razmišljanje dolazimo do zaključka da takođe postoji logično i opravdano objašnjenje za "privilegovanost" muškaraca u određenim društvenim sferama, što predstavlja, ako je vjerovati zagovornicima feminizma, suštinski problem.
Borba za moć
Ako, za sada, zanemarimo slučajeve ženske privilegije, te iznova istaknemo činjenicu da u očima zakonskog sistema, u značajnom dijelu svijeta, žena uživa ista prava kao i muškarac, logično je zapitati se koja je svrha daljeg postojanja feminizma. Svi veliki ciljevi su ostvareni. Žene imaju pravo da rade, da učestvuju u društvenom i političkom životu, imaju pravo da biraju i budu birane, mogu da započinju i razvijaju sopstvene poslovne ideje. Štaviše, bez ikakvog straha od zakonskih sankcija, žene mogu da ubiju sopstveno nerođeno djete ako se ispostavi da im je trudnoća, iz ovog ili onog razloga, smetnja.
Sa određenom dozom sarkazma možemo zapaziti da su žene stekle pravo na samostalno odlučivanje, bez ikakvog uticaja očeva, o životu i smrti budućih generacija, no predstavnici feminističkih organizacija se i dalje ponašaju kao da su ženama uskraćena osnovna prava, davno im podarena.
Za potrebe ovoga teksta, a u skladu sa samim naslovom rada, na početku je neophodno izvršiti definisanje termina feminizam i društvena patologija.
Feminizam nije uvijek imao karakteristike prisutne danas. Obično se govori o četiri talasa feminizma koji su se, vremenski gledano, protezali od pedesetih godina devetnaestog pa sve do druge decenije dvadeset prvog vijeka.
- Prvi talas feminizma, ograničen na 19. i početak 20. vijeka, odnosio se na pokrete koji su se borili za glasačko pravo žena.
- Drugi talas, obilježen zahtjevima za pravnom i društvenom jednakošću te seksualnom revolucijom, zahvatio je značajan dio šezdesetih godina dvadesetog vijeka.
- Devedesete godine prošlog vijeka bile su, između ostalog, obilježenetrećim talasom feminizma, dok je četvrti talas, od 2012. godine, bio okarakterisan opsežnom upotrebom društvenih mreža i navodnom borbom protiv "nasilja nad ženama, kulture silovanja i seksualnih napada".[6]
Definicija feminizma naglašava političku, ekonomsku i društvenu dimenziju ženske borbe za ravnopravnost. U 2020. godini niti jedna od tri spomenute oblasti nije van dohvata žena. U svakoj od njih postoje žene koje su se tu našle ili putem sopstvenog rada i talenta, ili pak putem korupcije i nepotizma.
Žene, s obzirom da pripadaju kategoriji građana, pred zakonom imaju ista prava kao i muškarci. U nekim državama, s obzirom na svoju specifičnu biologiju, ostvaruju povlastice koje su muškarcima nedostupne, kao što je ranije istaknuto. U svjetlu ovih činjenica, koje su neosporne, ispostavlja se da je svrha feminizma danas gola borba za moć.
Karakteristike savremenog feminizma jesu otklon od objektivnog sagledavanja stvarnosti, agresivni napadi na trenutne strukture društva, demonizacija muškarca kao kategorije te razarajući efekat na sposobnost određenog društva da samo sebe obnavlja, kako u čisto biološkom smislu, tako i u kulturnom te nacionalnom.Društvena patologija
S druge strane, društvena patologija se obično može dvostruko shvatiti, kao istoimena naučna disciplina ili pak kao negativni društveni fenomen.
Jedan od najpoznatijih elektronskih rječnika na engleskom jeziku, Merijam-Vebster, definiše društvenu patologiju kao "proučavanje društvenih problema (kao što su kriminalitet ili alkoholizam) koje ih posmatra kao bolesti društvenog organizma".[8] I najveća elektronska enciklopedija, Vikipedija, definiše ovaj fenomen u sličnom maniru. Članak posvećen socijalnoj patologiji je definiše "u najširem smislu kao nauku o kompleksu činjenica vezanih za poremećaje koji su socijalno uslovljeni, štetni, neprihvatljivi i nepoželjni."[9]
Definicije koje se odnose na samu prirodu fenomena karakterišu društvenu patologiju kao "društvene faktore, poput siromaštva, starosti ili kriminaliteta, koji teže da povećaju društvenu dezorganizaciju te sprečavaju prilagođavanje pojedinca."[10][11]
Fenomen prilagođavanja pojedinca se u okviru socioloških nauka objašnjava kao proces "privikavanja pojedinca na uslove unutar njegove ili njene porodice i društvene zajednice, posebno u okviru društvenih interakcija sa osobama sa kojima je redovan lični kontakt neophodan".[12][13]
U knjizi pod naslovom Socijalna patologija kao tragični vid ljudske egzistencije[14] profesor Branko Milosavljević definiše socijalno-patološke pojave kao fenomene "koji svojom manifestacijom u vidu agresije kriminalnog i suicidalnog tipa, toksikomanija i socijalnih izopačenosti, negativno utiču na život, stanja, i razvojne mogućnosti pojedinca, malih i velikih socijalnih grupa".[15]
Kao što se može uočiti iz definicija navedenih iznad, postoje određene karakteristike zajedničke svima njima. Bez obzira da li govorimo o definiciji same nauke ili pak fenomena, svaka od ponuđenih definicija prepoznaje postojanje određenog društvenog procesa unutar zajednice te ističe njegov negativan uticaj na stepen kohezije i organizovanosti dotičnog društva, te mogućnosti razvoja pojedinaca unutar istog.
Ako prihvatimo ovu sintezu i definicije iz kojih je sinteza proizašla, feminizam, kakvim ga poznajemo danas, možemo svrstati u kategoriju društvenih patologija. S obzirom na njegovu prirodu, nije moguće feminizam ne posmatrati kao društveni proces. Ovaj proces, pored toga što je njegov smisao upitan u 2020. godini, podstican je sredstvima koja degenerativno utiču na unutrašnju stabilnost određene društvene zajednice. U dotična sredstva spada specifičan oblik istorijske revizije, narušavanje zakonskih principa i društvenih normi, zasnivanje argumentacije na lažnim premisama, te jednostrano posmatranje patoloških fenomena kao što je, na primjer, nasilje u porodici.
Prirodne razlike
Jedna od osnovnih tvrdnji feminizma, na kojoj počiva i opravdanje za čitav pokret, jeste istorijska potlačenost žena od strane muškaraca. Zagovornici feminizma ovu potlačenost prepoznaju u većini sfera društvene aktivnosti. Počevši od politike, preko zakonodavstva, vojne vještine, umjetnosti, nauke pa sve do ekonomije i religije, ljudska istorija za feministe je istorija aktivnih napora muškaraca na potčinjavanju žena i onemogućavanju njihovog punog razvoja.
Prema riječima Suzan Džejms, jedne od istaknutih feministkinja prethodnog vijeka, feministički pokret je "zasnovan na uvjerenju da su žene potlačene ili u nepovoljnijem položaju u poređenju sa muškarcima, te da je njihovo tlačenje na neki način nelegitimno ili neopravdano."[16]
Na djelu vidimo svojevrsni istorijski revizionizam nastao kao rezultat primjene savremenih društvenih predstava o ulozi i statusu žene, retroaktivno, na ukupno trajanje ljudske civilizacije. Čitav tok ljudske istorije se posmatra i tumači kroz dihotomiju muškarac-žena gdje se negativne konotacije nasilnika bez rezerve pripisuju muškom polu, dok žena postaje žrtva, bez mogućnosti da svoj položaj promijeni.
Komentar: Baš kao i u kritičnoj teoriji rase, gdje se gotovo sve svodi ili se tumači kroz leću rasizma.
Kada se posmatra feminističko shvatanje istorije stiče se utisak da razmatramo svojevrsnu teoriju zavjere u okviru koje se pretpostavlja da je muška populacija određenog društva aktivno radila na onemogućavanju žena u njihovom ostvarivanju kao pojedinaca. Da bi se dala dodatna težina ovom narativu nagovještava se da su žene, bez obzira na vremenski period o kojem se govori, bile sposobne da učine mnogo više nego što jesu, samo da nije bilo "patrijarhalnog tlačenja" od strane muškaraca.
Ovakav pristup istoriji zanemaruje veliki broj činilaca koji su uticali na oblikovanje ljudskih društava te stvara izuzetno izvitoperenu sliku istorije i odnosa polova u različitim periodima. Za potrebe ovog teksta, mi ćemo se osvrnuti na dva faktora koji, međusobno povezani, pružaju bolji uvid u razloge za prirodu istorije kakvom je poznajemo. Prvi od ovih faktor jeste ono što se u prirodnim naukama naziva seksualnim dimorfizmom, dok drugi faktor obuhvata skup prirodnih fenomena, u globalnom smislu, koji su uticali na razvoj ljudskih zajednica i socijalnih okolnosti istovremeno ostajući van ljudskog uticaja.
Seksualni dimorfizam, najprostije definisano, predstavlja razlike između mužjaka i ženke iste vrste u boji, veličini, obliku i tjelesnoj strukturi, koje su uzrokovane nasljeđivanjem jednog od dva polna šablona prisutna unutar genetskog koda.[17] U okviru ljudske vrste, ovaj tip dimorfizma najlakše se uočava kada se porede fizičke karakteristike muškog i ženskog tijela.
Naučni rad objavljen početkom ove godine, čija tema se bavi seksualnim dimorfizmom u strukturi ljudskih ruku, ističe da "slično naprednim primatima, muškarci se često upuštaju u borbu koja može biti veoma opasna ili smrtonosna. Naglasak na borbeni kapacitet muškaraca je doveo do sličnog seksualnog dimorfizma kao kod ostalih visokih primata: muškarci imaju 41 odsto više tjelesne mase lišene masnoće, 75 odsto više mišićne mase u rukama te, posljedično, imaju 90 odsto više tjelesne snage u gornjoj polovini tijela nego žene, pri čemu imaju 50 odsto više ukupne mišićne mase te 65 odsto više mišićne snage u nogama."[18]
Često se uz seksualni dimorfizam, kao biološku realnost, vezuje pojam biološkog determinizma, kao njegova logična tekovina. Zagovornici biološkog determinizma smatraju da je ukupno ljudsko ponašanje urođeno te da je određeno genima, veličinom mozga te drugim biološkim karakteristikama.[19] Dotična teorija je svojevremeno bila kritikovana zbog određenih zaključaka koji su išli u prilog rasizmu, nakon čega se našla pod udarom teze da su zapravo kultura, te drugi društveni fenomeni, stvarni izvori ljudskog ponašanja.
Danas je više nego jasno da biološki determinizam ima uticaja na ponašanje žena i muškaraca te da se ne može odbaciti kao teorija bez osnova.[20] Štaviše, istraživanje iz 2017. sprovedeno u Švedskoj, prestonici progresivizma i liberalizma, otkrilo je da prilikom upisa u srednje škole Šveđani biraju ona zanimanja koja su u skladu sa tradicionalnim shvatanjima uloge njihovog pola.[21][22] Bez obzira na ideološke potrebe feminizma, biološki determinizam ostaje jedan od bitnih faktora prilikom izbora profesije, te prilikom ponašanja u okviru društvene zajednice.
Plitki prikaz
Kada prihvatimo činjenično stanje opisano putem seksualnog dimorfizma i biološkog determinizma, sa višim stepenom razumjevanja možemo posmatrati tok istorije i shvatiti uloge koje su polovi igrali u datom periodu. Naime, kada uzmemo u obzir do sada poznatu istoriju ljudskih civilizacija, jedan od prvih zaključaka koji se nameće, s punim pravom, jeste brutalnost prisutna u međusobnim odnosima između različitih društava. Od svog početka, istorija čovječanstva obilježena je bitkama, ratovima, porobljavanjem te ubijanjem što manjih što većih grupa ljudi, pri čemu treba istaći da niti jednom od istorijskih perioda nije bio stran genocid kao fenomen.
Dovoljno je pogledati sukobe koji su izgradili velike imperije prošlosti, počevši od Rimskog carstva pa sve do Britanske imperije, kako bi se pronašli istorijski momenti okarakterisani visokim stepenom surovosti i nedostatkom ljudskosti, kakvom je mi razumijemo danas. Uništenje Kartagine, pad Konstantinopolja, osvajanje Bagdada od strane Mongola, njemačka ofanziva na istok samo su neki od primjera ljudske brutalnosti prema ljudima drugačijim od sebe.
Čak i prije nego što je naša vrsta započela razvoj svojih raznolikih civilizacija, potreba za fizičkim naporom koji je više pogodovao muškarcima nego ženama bila je prisutna u obliku borbe sa drugim primitivnim plemenima te lova divljih životinja za potrebe opstanka zajednice. Žene, kao fizički slabije te ona polovina vrste koja prolazi kroz trudnoću, bile su daleko manje pogodne za lovačke ekspedicije ili surovu blisku borbu koja je bila karakteristična za ratovanje tokom većeg dijela ljudske istorije.
Brutalna stvarnost ljudskog postojanja te neophodnost borbe za opstanak, prvo plemena, a potom grada-države, carstva ili nacije zahtjevala je oslanjanje, u prvom redu, na golu silu. Čak i u slučajevima razvitka visokih civilizacija, neophodnost borbe za očuvanje stečenog bila je jasna i stalna. Germanske varvare nije zaustavljao visoki stepen rimske kulture i umjetnosti, već gola sila rimskih legija.
Kao izuzetak od ovog istorijskog toka, iako se s vremena na vrijeme iznova pojavljivala brutalnost ranijih vijekova, ističu se devetnaesti i dvadeseti vijek. Tokom ove dvije stotine godina, različiti procesi uticali su na oblikovanje svojevrsne globalne ljudske zajednice, pri čemu je jedan od najuticajnijih među njima svakako bilo postepeno formulisanje pravnih normi kojima bi se vodilo čitavo čovječanstvo u unutrašnjoj interakciji, kako na stepenu pojedinca tako i na stepenu nacionalne države te nadnacionalnih suprastruktura. Za razliku od desetog vijeka, danas je nezamislivo da stanovništvo Skandinavije pljačka obale britanskih ostrva koristeći se svojom pomorskom silom.
Ideolozi feminizma koriste svaku priliku da istaknu kako su se žene izborile za svoja prava, no ono što previđaju, slučajno ili namjerno, jeste činjenica da su okolnosti nevezane za nastojanja prvih feminista pogodovale razvoju pravnih normi koje se odnose ne samo na žene, već i djecu te obuhvataju brojna druga društvena pitanja.
Feministički prikaz istorije kao potčinjenosti žena muškarcima izuzetno je plitak i za potrebe svoje ideološke konstrukcije zanemaruju kako čitav niz drugih odnosa unutar različitih istorijskih zajednica tako i dugi spisak žena koje su se kroz istoriju istakle u različitim ulogama od društvenog značaja. Postoji više naznaka da je kroz istoriju odnos muškaraca i žena počivao na komplementarnosti njihovih uloga nego na navodnoj potlačenosti. Ako je već neophodno istoriju posmatrati kao odnos potlačenog i tlačitelja, daleko bliže stvarnosti je postojanje privilegovanosti na osnovu klase, nego pola. Bez obzira na pol, biti član elite značilo je, i još uvijek znači, biti privilegovan u odnosu na ostatak društva.
Relativizacija silovanja
Navodna istorijska nepravda se u okviru savremenog društva koristi kao prigodan izgovor za narušavanje osnovnih pravnih mehanizama, samih zakona, te nepisanih društvenih normi.
Jedan od najočitijih primjera zloupotrebe zakonskih pravila kako bi se privilegovale žene u korist muškaraca jeste kampanja #JaTakođe (#MeToo). Naime, tokom 2017. Harvi Vajnštajn, bivši američki producent, optužen je za niz seksualnih napada što je dovelo do njegovog hapšenja te osuđivanja na 23 godine zatvora.[23] Tokom medijske drame koja je pratila ovaj slučaj, krilatica #MeToo postala je izuzetno popularna na američkoj društvenoj mreži Tviter, te se uskoro počeo javljati sve veći broj žena koje su opisivale sopstvena iskustva sa seksualnim napastvovanjima.
Nedugo potom, širom svijeta počele su da se pojavljuju optužbe protiv muškaraca na visokim položajima, što je dovelo do toga da značajan broj njih izgubi posao i ugled koji su uživali ranije. Ovaj fenomen je stekao naziv "Efekat Harvi Vajnštajn"[24].
Nema sumnje da se svi možemo složiti oko temeljne pogrešnosti silovanja i drugih oblika seksualnog napastvovanja. Silovanje se, kao napad na ličnost žene, negativno shvatalo čak i u antici te srednjovjekovnom periodu. Nastojanje ljudskih zajednica da zaštite svoje ženske članove od fizičkog i seksualnog nasilja nije upitno, ali sa pojavom #MeToo pokreta djelimično je postalo upitno šta predstavlja seksualno napastvovanje, pa čak i šta se definiše kao silovanje.Nakon što je 2018. #MeToo pokret doživio vrhunac, grupa naučnika sa Univerziteta u Hjustonu provela je istraživanje o njegovim eventualnim negativnim posljedicama. Prema navodima Harvard biznis rivjua, stručnjaci su "prvenstveno nastojali da utvrde da li muškarci i žene drugačije shvataju šta čini seksualno zlostavljanje."[25]
Ovakvo stanje upućuje na postojanje određenog prostora nedefinisanosti kada se govori o seksualnom napastvovanju, odnosno o tome šta je zapravo seksualno napastvovanje i čime se ono karakteriše kao društveni fenomen. Nošeni momentom #MeToo pokreta, feministi su dotični prostor nedefinisanosti radikalizovali i, posljedično, doveli do narušavanja pravnih normi, istovremeno postižući efekat privilegovanja i infantilizacije žena.
Naime, tokom predsjedničkog mandata Baraka Obame, fakulteti širom Sjedinjenih Država su, pod uticajem feminističkih teorija, izvršili izmjene unutrašnjih pravnih propisa koji su regulisali slučajeve seksualnog zlostavljanja, učinivši ih daleko naklonjenijim osobama koje se predstavljaju kao žrtve seksualnog napastvovanja.
Na rezultate ovakve odluke nije bilo potrebno dugo čekati. U septembru 2013. godine, dvoje studenata Okcidental fakulteta iz Los Anđelesa su, nakon noći okarakterisane pretjeranim unosom alkohola, imali intiman odnos. Sedam dana poslije, mladić je optužen za silovanje od strane djevojke sa kojom je proveo noć.[26] Bez obzira na činjenicu da su brojni svjedoci potvrdili značajan stepen prisnosti i interakcije između dotičnih osoba, Luis Makleod je nakon tri mjeseca obavješten da je izbačen sa fakulteta zbog silovanja.
Prilikom istrage, djevojka, čiji identitet je držan u tajnosti zbog sigurnosti, istakla je da se uopšte ne sjeća intimnog kontakta, uprkos činjenici da su istražitelji na njenom telefonu pronašli poruke iz kojih se jasno vidi da je u značajnoj mjeri bila svjesna situacije u koju se upuštala.[27] Iako su oboje bili pod značajnim uticajem alkohola, te su oboje, koliko je to bilo moguće u njihovom stanju, svojevoljno stupili u intimni odnos, jedino je Makleod u ovom slučaju snosio posljedice. Kao što je sam dekan Ocidental fakulteta priznao, "prilikom heteroseksualnog odnosa, muškarac je taj koji mora da dobije saglasnost i koji snosi krivicu u slučaju kada su oboje pod uticajem alkohola".[28]
Izjava najvišeg funkcionera fakulteta očigledno je razvedena od zdravog razuma s obzirom da tretira žene kao potpuno lišene odgovornosti za sopstveno ponašanje, no slučajevi kao ovaj nisu nikakva nepoznanica američkim univerzitetima. Tokom 2014. američki mediji su s pažnjom pratili optužbu za grupno silovanje studentkinje Univerziteta u Virdžiniji od strane više njenih kolega.[29] Prije dešavanja na Univerzitetu u Virdžiniji, tokom 2006. i 2007. godine, mediji su pratili slučaj trojice studenata univerziteta Djuk koji su takođe bili optuženi za grupno silovanje.[30] U oba slučaja se ispostavilo da su optuženi bili nevini.
Osećaj stida
Jedan od razloga koji objašnjava ovakvo ponašanje jeste osjećaj stida, koji je, prema zajedničkom istraživanju[31] naučnika iz Skandinavije i Sjedinjenih Država, mnogo više prisutan kod žena nego kod muškaraca kada se govori o upuštanju u neobavezni i kratkoročni seksualni odnos. Zabrinutost, odvratnost, pritisak, seksualna gratifikacija, seksualna sposobnost partnera te preuzimanje inicijative predstavljaju skup od šest faktora koji su praćeni tokom istraživanja. Rezultati su pokazali da je svaki od faktora imao značajno veći uticaj na osjećaj stida kod žena nego kod muškaraca.
Rezultati istraživanja[32] iz 2012. godine, sprovedenog od strane Univerziteta u Kaliforniji, pokazali su da žene osjećaju veći stepen stida, odnosno kajanja, nakon jednokratnog intimnog odnosa, uslijed specifične prirode žene, proistekle iz evolucije. Naime, pretpostavke koje su vodile istraživanje, a koje su njime i potvrđene, ukazuju "da su žene, prema prvoj hipotezi, evoluirale tako da se kaju zbog pogrešnih seksualnih postupaka, što im je pomoglo da izbjegnu reproduktivne troškove, dok su muškarci, prema drugoj hipotezi, evoluirali tako da se ne kaju zbog pogrešnih seksualnih postupaka, što im je pomoglo da ne propuštaju prilike za reprodukciju".[33]
Ako se vodimo logikom spomenutog istraživanja, koje jeste u skladu sa principima biološkog determinizma i dimorfizma, nije teško uočiti da seksualni promiskuitet predstavlja, po više osnova, ponašanje koje se negativno odražava na žene. Činjenice da su polovi različiti, da muškarci žele česte reproduktivne odnose, te da, s obzirom na mogućnost trudnoće, kratkoročni intimni odnos može daleko više uticati na žene, nisu nikakva novina. I bez savremene nauke, različite kulture širom Zemlje i u različitim vremenskim periodima su bile svjesne ovih zakonitosti i prihvatale su ih kao prirodnu datost.
Cilj društvenih institucija koje su se razvile kao odgovor na ove prirodne sklonosti čovjeka nije bio da se dotične tendencije uklone ili suzbiju već da se integrišu u složenu strukturu ljudske zajednice kako bi se, koliko je to bilo realno, umanjile negativne te osnažile pozitivne posljedice dotičnog ponašanja.
Institucija braka je upravo takva institucija, kroz koju se istovremeno postiže zadovoljavanje potreba kako pojedinaca, tako i društvene grupe. Kroz brak i sa njim usko vezanu instituciju porodice, zajednica osigurava sopstvenu biološku i kulturnu obnovu, dok muškarci i žene osiguravaju sebi potomstvo, pri čemu žene stiču sigurno okruženje unutar kojeg neće morati same snositi sve tegobe koje se vezuju uz podizanje djece.Kada se uzme u obzir mogućnost trudnoće, mogućnost zaraze nekom od brojnih polno prenosivih bolesti, razvoja nekog drugog oboljenja te uticaja na psihološko zdravlje žene, povišen osjećaj stida i kajanja kod žena, nakon upuštanja u aktivnost čija osnovna i jedina svrha jeste trenutno zadovoljstvo, prirodan je i razumljiv osjećaj.
Kao ilustrativan primjer može poslužiti anonimno pismo uredništvu londonskog Gardijana[34] iz 2008. godine koje sadrži ispovjed ženske osobe čija mladost je bila ispunjena kratkoročnim intimnim odnosima sa različitim muškarcima. Jedna od posljedica ovakvog ponašanja bila je razvoj predtumornog stanja cervikalne intraepitalne neoplazije. Dio pisma posvećen njenom trenutnom životu ističe da "samo moje prijateljice (moj suprug sigurno ne) u potpunosti znaju detalje moje seksualne istorije" što jasno ukazuje na prisutnost stida i kajanja zbog ranijeg ponašanja, te jasno shvatanje da bi istina imala veoma nepoželjne posljedice po njen trenutni život. S obzirom na anonimnost teksta, postojanje ove osobe može biti dovedeno u pitanje, no posljedice njenog ponašanja su stvarna mogućnost.
Prva žrtva
Feministička ideologija, koja je decenijama podsticala takozvanu seksualnu revoluciju, napadala ustanovu porodice kao negativnu tvorevinu "patrijarhalnog" uređenja, te čin seksualne intimnosti svodila na puko zadovoljavanje fizičke potrebe, bez sumnje se može okarakterisati kao krivac za trenutno stanje žena. Pod izgovorom slobode, feministička ideologija je zagovarala autodestruktivno ponašanje žena. Savremene žene, vođene principima feminizma, neminovno se pronađu zarobljene između Scile sopstvene ženstvenosti i Haribde feminističke predstave onoga šta bi žena trebalo da bude.
Jedna od prvobitnih ženskih parola bila je vezana uz mogućnost zapošljavanja žena te navodnog "oslobađanja" ženske populacije od života provedenog u kuhinji. Jedan od najupečatljivijih rezultata ulaska žena na tržište rada, u značajnoj mjeri paradoksalan, jeste statistički potvrđen fenomen opadanja osjećaja sreće i zadovoljstva unutar ženske populacije.
Naime, prema istraživanju Džastina Vulfersa i Betsi Stivenson iz 2009. godine, trend opadanja osjećaja sreće među ženskom populacijom u Sjedinjenim Državama traje već 45 godina. Dvoje stručnjaka ističu da "mjerenja subjektivnog shvatanja sreće upućuju na zaključak da je stepen ženske sreće opao kako u apsolutnom smislu, tako i u poređenju sa stepenom sreće kod muškaraca. Paradoks opadajućeg osjećaja sreće kod žena je prepoznat u različitim grupama podataka, mjerenjima subjektivnog osjećaja sreće, i sveprisutan je u različitim demografskim grupama unutar svih industrijalizovanih zemalja. Relativni pad osjećaja sreće kod žena je umanjio polne razlike u ovom pogledu u odnosu na 1970. kada su obično žene prijavljivale veći stepen osjećaja sreće nego muškarci".[35]
Tokom 2017. godine, pojavilo se novo istraživanje[36] sa sličnom tematikom, sprovedeno od strane Adama Kozarina i Rubije Valente. Za razliku od ranijeg rada, Kozarin i Valentova su istraživali odnos zadovoljstva životom između žena koje su izabrale karijeru te onih koje su se odlučile da postanu domaćice. Sprovedenim istraživanjem je utvrđeno "da su žene, donedavno, bile sretnije kao domaćice ili sa povremenim zaposlenjem, posebno one koje su starije, udate, sa djecom, koje žive u predgrađima i manjim zajednicama, te koje su srednja ili viša klasa. Uticaj uloge domaćice na subjektivni osjećaj zadovoljstva kretao se u rasponu od blagog do umjerenog, što je predstavljalo jednu trećinu do jednu četvrtinu uticaja nezaposlenosti. Stoga se može smatrati da je jedan od mogućih razloga za opadanje prosječne sreće kod žena povećano učešće u kontingentu radno aktivnog stanovništva".[37]
Stiče se utisak da, iz perspektive feminističke ideologije, žena može sebe ostvariti jedino kada postane slična muškarcu. Emancipacija žene, ako pratimo feminističku logiku, podrazumjevala je isticanje negativnih osobina, koje su ranije u većini slučajeva bile pripisivane muškarcima.
Neumjerenost u alkoholu, seksualni promiskuitet, odavanje opojnim supstancama, te nasilno ponašanje, kroz prizmu feminizma, postale su karakteristike ključne u ostvarenju navodnog ženskog oslobađanja od opresivnih pritisaka i očekivanja nametnutih od strane šire društvene zajednice. Ovi društveni pritisci i očekivanja su, bez izuzetka, bili definisani kao negativni.Stalni naglasak na postizanju polne ravnopravnosti, koja se u okviru feminizma čita kao 50:50 odsto zastupljenosti u svakoj sferi društvenog djelovanja, predstavlja negativan faktor u društvenom razvoju bez obzira na prividnu ispravnost. Jasna i neupitna činjenica jeste da se polovična zastupljenost žena u svakoj mogućoj oblasti može postići isključivo vještačkim putem i sredstvima prisile, koja su u većini slučajeva monopol države.
Pravne norme jedne države obično se mjenjaju kako bi se ovom procesu dao privid legitimnosti. Kao jedan od ilustrativnih primjera iz našeg okruženja može poslužiti konkurs Ministarstva unutrašnjih poslova Republike Srpske s početka godine za upis 300 kadeta na Policijsku akademiju, pri čemu je 20 mjesta bilo rezervisano za žene.[38] Bez obzira na rezultate testova, nakon popunjavanja muškog kontingenta, ostatak mjesta morao je pripasti ženskim kandidatima, u čemu i leži problem. Princip meritokratije postaje prva žrtva feminističkog tumačenja principa ravnopravnosti.
U okviru savremenih pravnih normi žene su ostvarile pravo na jednaku zastupljenost pred zakonom te na jednake mogućnosti kako prilikom obrazovanja, tako i zapošljavanja te prilikom aktivnosti u ostalim sferama ljudskog djelovanja. Sve što prevazilazi ova dva principa dovodi u pitanje opštu stabilnost društva. Kao što smo istakli na početku teksta, princip jednakosti pred zakonom već je narušen u određenim oblastima što je dovelo do privilegovanog položaja žena.
Komplementarnost i sukobljenost
S obzirom na njegovu patološku prirodu, sa ideologijom feminizma kakva postoji danas nije moguće voditi raspravu niti postići kompromis kojim bi se feminističke ideje uklopile unutar društvenog tkiva bez nanošenja trajne štete ili pak podsticanja drastične negativne transformacije društvene zajednice. Ilustrativan primjer u ovom pogledu jeste fenomen porodičnog nasilja. Dovoljno je poslušati predstavnika feminizma kada govori o datoj temi te pogledati različite reklamne kampanje nastale u okvirima feminističkih nevladinih organizacija kako bi se stekao jasan utisak da su žene uvijek nedužne žrtve dok su muškarci uvijek nasilnici.
Kao i u slučaju seksualnog napastvovanja, definicija nasilja u porodici se nastoji rasplinuti kako bi se mogao obuhvatiti što veći broj mogućih situacija koje bi se potom definisale kao porodično nasilje. Dovesti utvrđeni narativ o muškarcima kao izvoru nasilja u porodici u pitanje je nezamislivo, te su feministi stoga i nezainteresovani za upuštanje u raspravu na ovu temu, posebno kada se uzme u obzir da istraživanja iz ove oblasti te stručna literatura prikazuju daleko drugačiju sliku.
Prema istraživanju [39] objavljenom 2010. godine, čija težina leži u činjenici da je zasnovano na pregledu većeg broja naučnih radova koji se bave tematikom nasilja u porodici ili intimnoj vezi gdje su žene odgovorne za fizičke nasrtaje, daleko je više žena koje se upuštaju u fizičko nasilje prema svojim partnerima nego što sterilizovana feministička slika prikazuje.
Sažetak istraživanja ističe, između ostalog, da "uopšteno gledano, žene i muškarci u istoj mjeri učestvuju u fizičkoj i psihološkoj agresiji, iako dokazi ukazuju da je veća zastupljenost muških osoba u slučajevima silovanja, prisilne kontrole te uhođenja... žene i muškarci su podjednako skloni započinjanju fizičkog nasilja u vezi kada se govori o manje ozbiljnom 'situacionom nasilju parova'".[40]
Spomenuto istraživanje ne mijenja trenutni društveni konsenzus po pitanju koji od polova ima veće učešće u slučajevima nasilja u porodici, no istovremeno pruža uvid u daleko kompleksniju stvarnost ove društvene pojave. Žene snose dio odgovornosti kada se govori o počiniocima nasilja u porodici, bez obzira koliko to moglo zvučati politički nekorektno. Razlozi za ovakvo ponašanje ženskih osoba su brojni, počevši od traume doživljene tokom djetinjstva ili iskustava iz ranijih veza, preko samoodbrane, pa sve do straha, no činjenica ostaje da žene kao agresori u vezi nisu sporadična pojava i upućuje na postojanje dubljih društveno-psiholoških problema koji će nastaviti da metastaziraju ako se fenomen nasilja u porodici nastavi posmatrati kroz iskrivljenu i ideološki obojenu vizuru feminizma.
Nešto skoriji pregled naučne građe vezane za nasilno ponašanje žena unutar intimnih veza, iz 2012. godine, nastao na osnovu naučnih radova koji obuhvataju period od trenutne decenije pa sve do osamdesetih godina prošlog vijeka, upućuje na zaključak da su žene podjednako, u nekim okolnostima čak i više, sklone fizičkom nasilju prema muževima i partnerima nego muškarci. Ukupan broj ispitanika svih radova koji su bili uključeni u istraživanje iznosi više od 370.000 osoba.[41]
Na početku teksta definisali smo društvenu patologiju kao faktore koji teže da povećaju društvenu dezorganizaciju te spriječavaju prilagođavanje pojedinca. Prihvatanje feminističke ideologije, kao što se može uočiti iz ranijeg teksta, povećava dotičnu dezorganizaciju kroz proces pretvaranja muškaraca i žena u sukobljene elemente društva, nasuprot njihovoj prirodnoj komplementarnosti. Ako prihvatimo da feminizam odbacuje biološke razlike između polova, te sve što iz tih razlika proizilazi, neminovan zaključak je da se radi o ideološkoj konstrukciji koja odbija prihvatiti principe same stvarnosti.
U dugoročnom periodu, feminizam nanosi štetu samim ženama zagovarajući ponašanja koja su suprotstavljena njihovoj prirodi. Feministička predstava ženske progresije kroz život, u potpunosti suprotna od ženske biološke stvarnosti, dovodi do situacije gdje je često već prekasno za porodicu i djecu kada ove kategorije postanu imperativne u životu žene. Seksualno oslobođenje, tj. podsticanje na promiskuitet, umanjuje vrijednost žene kao supruge i majke dok iskrivljenje zakonskih propisa čini brak nepoželjnim u očima muškaraca, što dovodi do smanjenog broja zasnovanih porodica, niskog priraštaja te sporog ali sigurnog nestanka jedne zajednice.
Uzevši u obzir sve rečeno, nije teško zaključiti da feminizam nema šta ponuditi niti ženama niti muškarcima. Štaviše, s obzirom da posljedice feminističke ideologije imaju patološki uticaj na strukturu društvene zajednice, poželjno je suzbijati širenje feminizma, kako putem pojedinačnih inicijativa tako i putem zakonskih normi te obrazovnih sadržaja.
Komentar: Pogledajte također: