© Wikipedia
Osmog septembra 1854. godine,
lekar po imenu Džon Snou skinuo je ručku sa pumpe za vodu na javnom bunaru u ulici Brod u Londonu. Ovaj jednostavni čin naglo je zaustavio širenje smrtonosne kolere koja je harala komšilukom. Bio je to jedan od prelomnih trenutaka u razvoju epidemiologije i medicinske higijene, ali i opšteg naučnog pristupa pitanjima koja se tiču bolesti i zdravlja.Sredinom devetnaestog veka, opšteprihvaćena teorija o uzrocima i putevima širenja zaraznih bolesti podrazumevala je ključnu ulogu kužnih isparenja ili mijazmi. Među lekarima koji su gajili sumnju u takvo objašnjenje bio je i doktor Džon Snou, jedan od osnivača Londonskog epidemiološkog društva, proslavljen pionirskom primenom opšte anestezije uz pomoć etra i hloroforma tokom hirurških zahvata, lekar koji je takve usluge u dva navrata, pri porođaju, pružio i kraljici Viktoriji.
Džon Snou je već 1849. godine posumnjao da se kolera prevashodno širi zagađenom vodom, ali je bilo teško doći do čvrstih dokaza koji bi preokrenuli preovlađujuće poglede. Kada je 1854. u Sohou izbila žestoka epidemija kolere, Snou je odlučio da se sa zarazom uhvati u koštac na nov način. Uz svesrdnu pomoć sveštenika čija je parohija bila pogođena, velečasnog Henrija Vajtheda, Snou je na planu grada pažljivo ucrtao svaku adresu na kojoj je neko oboleo, upotrebivši prvi put osnovna načela statistike u traganju za izvorom zaraze.
Mada su se lekar i sveštenik u svom poduhvatu neminovno suočili sa opštim podsmehom i prezirom, u čemu su učeni ljudi, na žalost, daleko prednjačili nad neukima, plod njihovog bespoštednog truda ipak nije izostao: mapa epidemije, možda prva te vrste u istoriji, nedvosmisleno je pokazala da su gotovo sve obolele osobe živele u ulici Brod i njenoj okolini, na području koje se snabdevalo vodom iz određenog bunara. Ne zadovoljivši se pukim prostornim podudaranjem, Snou je lično posetio porodice svih žrtava kolere kako bi sa njima porazgovarao, što nije bilo lišeno odvažnog prihvatanja ličnog rizika - rizika koji nipošto nije bio zanemarljiv, ali bi svakako bio i daleko veći da je, kojim slučajem, teorija mijazmi bila tačna.